Ka dy lloje njerëzish në Shqipëri: ata që shohin filmat e Drilon Hoxhës dhe thonë “bravo, super film,” në seksionin e komenteve kur projekti publikohet në YouTube, dhe ata që nuk shohin filmat e Drilon Hoxhës sepse preferojnë të bëjnë çfarëdolloj gjëje tjetër atë dy orësh të vyer të jetës së tyre. Falë atyre të parëve, Hoxha korri sukses të konsiderueshëm nga të dy projektet e tij. Filmi i parë, i titulluar “Drejt fundit” (2015) i siguroi blerjen e një shtëpie Hoxhës dhe familjes së tij, ndërsa i dyti, “Dashuria s’mjafton” (2018) fitoi shumë lekë. Këto pazare dhe të tjera, regjisori i diskuton në një episod të “Mos i fol shoferit” me Rudina Dembacajn.
Përgjatë intervistës, Hoxha thjesht cek procesin kreativ, që për të, konsiston në regjistrimin e shakave apo dialogëve të bërë në jetën reale për t’u përdorur më pas si copëza që ngjiten e që formojnë njëfarë skenari, shpërfill vështirësitë si regjisor e producent sepse operon me mentalitetin “e rregullojmë me muzikë/post produksion” dhe flet, ndoshta pa e kuptuar sa shumë, për përfitimet financiare e të bërit filma që shihen në Shqipëri.
“Kur e mora këtë profesion, të shtëpisë më thanë ‘ç’do ti me këtë se janë pa bukë të gjithë aktorët. Po vdesin. I kemi parë te Pedonalja, shtijnë lekë për të pirë kafe.’ Kur çova lekët e kinemasë në shtëpi, babi më tha ‘ku i vodhe?’” thotë Hoxha dhe meket së qeshuri me veten.
Ka kaq shumë gjëra që nuk shkojnë me këtë deklaratë. Së pari, synimi i një filmi nuk duhet të jetë të fitojë lekë, por të ketë ndikim. Një film që shpreh një perspektivë të paeksploruar, një film që hedh dritë mbi një çështje të harruar, një film që sensibilizon, të bën të ndjesh, të gjesh veten, të mësosh, një film që është aq origjinal, sa s’e harron dot. Për sa kohë njerëzit të gjejnë veten dhe të shohin të shpalosur bukur një fragment nga jeta, do ta shohin filmin, serialin a shfaqjen dhe do të sigurohen që të shpërblehet ai që e meriton.
Për fat të keq, në filmat e Hoxhës nuk ka asnjë hije arti apo hije e tentativës për të qenë artistik. Kur bën bashkë projektet e tij dhe mënyrën si ai flet për paratë në këtë intervistë, kupton që Hoxha shfrytëzoi një dritare momentale në kinematografinë vendase për përfitime personale, pa i dhënë asgjë mbrapsh publikut. Fakti që katër vite më parë nuk prodhoheshin filma apo seriale dhe fakti që “Drejt fundit” u marketua si filmi i parë shqiptar aksion, i dhanë një dorë regjisorit. Të gjithë e panë filmin e tij sepse ishin të etur për diçka në shqip. Sigurisht që Hoxha bëri një film të dytë pasi pa suksesin dhe përfitimet e të parit. Por, siç thonë edhe për librat, duhet ta justifikosh kohën që po i merr publikut. Ekziston njëfarë transaksioni, përtej atij financiar. Nëse unë të fal kohën dhe vëmendjen time, ti duhet të më japësh një ide, një ndjenjë mbrapsh.
Aktorët që vuajnë për bukën e gojës janë më të pasur se Hoxha. I kanë dedikuar jetën artit, ndoshta janë arsimuar profesionalisht, ndoshta kanë hequr dorë nga gjithçka për hir të një ëndrre dhe pa dyshim që e kuptojnë më shumë se ai vlerën e një filmi të mirë. Kjo përbuzje e çuditshme nga një regjisor që mezi e mban këtë titull është e panevojshme dhe e pavend.
Filma të këqinj bëhen kudo. Për sa kohë ka njerëz që i shohin dhe sponsora (në këtë rast, shokët biznesmenë të Hoxhës) që hedhin lekë, pse jo. Sidoqoftë, kur motivimi i vetëm është fitimi, rekomandohet ulja e kokës dhe shikimi i punëve të tua. Aq më tepër kur vepra fantastike si “Shpia e Agës” detyrohet të ndërpresë produksionin për një vit nga mungesa e fondeve.
Filmi është një biznes shumë fitimprurës për ata që dinë çfarë do publiku. Por filmi, si çdo formë tjetër arti nuk duhet t’i japë publikut atë që do, por atë që i duhet.
