Teksa banorët e “Big Brother VIP Kosova” po diskutonin me njëri-tjetrin mbi transplantin e mitrës, Edona James pohoi se është e mundur si procedurë dhe “shoqja e saj ka lindur fëmijë”. Ajo nuk specifikoi nëse shoqja është apo jo një grua transgjinore, por duke marrë në konsideratë që vetë Edona është grua transgjinore (lindur me seksin mashkull, por e identifikuar si grua) deklarata e saj u komentua në rrjet sikur i referohej shtatzënisë së një gruaje transgjinore.

“Nuk e ka bërë [me lindje] normale,” shtoi ajo, duke iu referuar lindjes përmes një operacioni cezarian. Deklarata e Edonës është e paqartë, ndonëse me shumë mundësi i referohet shtatzënisë së një gruaje cisgjinore, identiteti gjinor i të cilës (grua) korrespondon me seksin e regjistruar në lindje (femër). Në botë, janë dokumentuar disa raste kur gra (jo transgjinore) me mitër të transplantuar kanë mbetur shtatzënë dhe kanë sjellë në jetë fëmijë.

Sidoqoftë, natyrshëm kushdo mund të pyesë: A është e mundur që një grua transgjinore të mbetet shtatzënë dhe të lindë një fëmijë? Në teori, procedura nuk është e pamundur, ndonëse e vështirë dhe e rrezikshme.

Kur Mats Brännström – profesor në Universitetin e Gothenburg dhe kryetar i Departamentit të Obstetrikës dhe Gjinekologjisë, Instituti i Shkencave Klinike në Suedi – ëndërroi për herë të parë për të kryer transplantin e mitrës, ai donte të ndihmonte gratë që kishin lindur pa organ ose u ishin nënshtruar operacioneve për heqjen e mitrës. Dëshira e tij ishte t'u jepte atyre një mundësi për të lindur fëmijë, veçanërisht në vende si Suedia ku shtatzënitë përmes një nëne surrogate janë të paligjshme.

Scientific American raporton se ai provoi procedurën te brejtësit femra, pastaj kaloi tek delet dhe babunët. Ai ka kryer transplante të mitrës te disa gra jotransgjinore dhe kanë ardhur në jetë disa foshnja. Ndërhyrjet e tij të jashtëzakonshme shtuan dëshirën e grave transgjinore për të lindur fëmijë.

Problemi me transplantin e mitrës është jashtëzakonisht kompleks sepse duhen shumë burime. Së pari, mitra, venat dhe arteriet shoqëruese duhet të hiqen nga një dhurues, që mund të jetë person i gjallë ose kufomë. Pastaj organi duhet të vendoset te personi dhe të shihet nëse funksionon, fillimisht duke shkaktuar menstruacionet. Nëse pacienti nuk ka komplikime të mëtejshme, mjekët mund të implantojnë një embrion përmes fekondimit in vitro.

Foshnja duhet të lindë përmes një operacioni cezarian – si masë paraprake për të shmangur shokun në organin e transplantuar.

Por për një grua transgjinore, edhe pas ndryshimit të organit gjenital nga penis në vaginë, procesi është shumë më i vështirë sepse ka lindur pa sistemin riprodhues femëror. Grave transgjinore u duhet një mjedis hormonal për të ushqyer mitrën, së bashku me vaginën.

Ekspertët e riprodhimit thonë se për këta individë, të cilët janë të gatshëm të ndërmarrin këto hapa, shtatzënia është teorikisht e mundur – por praktikisht jo e lehtë.

Transplanti i mitrës është realizuar edhe më parë. Në një nga përpjekjet mjekësore të para të fushës, transplanti u krye të artistja daneze Lili Elbe (1882-1931). Lili (potretizuar nga aktori Eddie Redmayne në filmin "The Danish Girl"), me shpresën se do të kishte një fëmijë me të fejuarin e saj, iu nënshtrua transplantit të mitrës në vitin 1931, në Gjermani në moshën 48-vjeçare. Për fat të keq, ajo pati një infeksion post-kirurgjikal dhe ndërroi jetë nga arresti kardiak tre muaj më vonë. Shumë pak të dhëna dihen për teknikat që përdorën kirurgët, pasi informacionet humbën gjatë Luftës së Dytë Botërore. Sot, është e pamundur të dihet nëse operacioni mund të kishte rezultuar në shtatzëni të suksesshme.

Në ditët e sotme, shtatzënia është e mundur për burrat transgjinorë që kanë vaginë, vezore dhe mitër funksionale, por për gratë transgjinore, si rasti i Edonës, duhen ende studime të mëtejshme dhe nuk janë raportuar transplante të mitrës dhe shtatzëni të suksesshme.

Një mënyrë se si një grua transgjinore të ketë fëmijë biologjikë është që përpara heqjes së organit gjenital (penis) të grumbullohet sperma dhe të ngrihen spermatozoidët, në mënyrë që në të ardhmen të kombinohen me vezën e dikujt tjetër. Për momentin, shtatzënia e grave transgjinore është një territor i panjohur.

While the residents of "Big Brother VIP Kosova" were discussing with each other about the uterus transplant, Edona James claimed that it is possible as a procedure and "her friend has given birth to a child". She did not specify whether or not her friend is a transgender woman, but considering that Edona herself is a transgender woman (born male, but identified as a woman) her statement was commented on the network as if it referred to the pregnancy of a transgender woman .

"He didn't do it [by birth] normally," she added, referring to the cesarean delivery. Edona's statement is unclear, although it most likely refers to the pregnancy of a cisgender woman whose gender identity (female) corresponds to her registered sex at birth (female). In the world, there have been several documented cases where (non-transgender) women with transplanted uteruses have become pregnant and given birth to children.

However, naturally one may ask: Is it possible for a transgender woman to become pregnant and give birth to a child? In theory, the procedure is not impossible, although difficult and dangerous.

When Mats Brännström – professor at the University of Gothenburg and head of the Department of Obstetrics and Gynaecology, Institute of Clinical Sciences in Sweden – first dreamed of performing a uterus transplant, he wanted to help women who were born without an organ or were undergoing operations to remove the uterus. His wish was to give them an opportunity to have children, especially in countries like Sweden where pregnancies through a surrogate mother are illegal.

Scientific American reports that he tried the procedure on female rodents, then moved on to sheep and baboons. He has performed uterus transplants on several non-transgender women and several babies have been born. His remarkable interventions increased the desire of transgender women to bear children.

The problem with the uterus transplant is extremely complex because it takes a lot of resources. First, the uterus, accompanying veins and arteries must be removed from a donor, which can be a living person or a cadaver. Then the organ must be placed in the person and see if it works, first by causing menstruation. If the patient has no further complications, doctors can implant an embryo through in vitro fertilization.

The baby must be delivered by caesarean section – as a precaution to avoid shock to the transplanted organ.

But for a transgender woman, even after changing the genital organ from the penis to the vagina, the process is much more difficult because she was born without the female reproductive system. Transgender women need a hormonal environment to nourish the uterus, along with the vagina.

Reproductive experts say that for these individuals, who are willing to take these steps, pregnancy is theoretically possible — but practically not easy.

The uterus transplant has been performed before. In one of the first medical efforts in the field, the transplant was performed by the Danish artist Lili Elbe (1882-1931). Lili (portrayed by actor Eddie Redmayne in the film "The Danish Girl"), hoping to have a child with her fiancé, underwent a uterus transplant in 1931 in Germany at the age of 48. Unfortunately, she developed a post-surgical infection and passed away from cardiac arrest three months later. Very little is known about the techniques the surgeons used, as the information was lost during World War II. Today, it is impossible to know whether the surgery could have resulted in a successful pregnancy.

Nowadays, pregnancy is possible for transgender men who have a functioning vagina, ovaries and uterus, but for transgender women, like Edona's case, further studies are still needed and no successful uterus transplants and pregnancies have been reported.

One way for a transgender woman to have biological children is to collect sperm and freeze the sperm before removing the genital organ (penis) so that they can be combined with someone else's egg in the future. At the moment, transgender women's pregnancy is uncharted territory.