Kolla është një nga ato simptoma të bezdisshme që të prish gjumin dhe të shoqëron për javë të tëra pa ftesë. Por përpara se të shfrysh nervat, duhet të dish që kolla është mënyra e mushkërive për të hequr qafe diçka që nuk e duan. Në një farë mënyre, siç janë të vjellat për stomakun, ashtu është kolla për mushkëritë, shpjegon pulmonologu Panagis Galiatsatos. Por jo çdo kollë është njësoj dhe dallimet mes tyre mund të të tregojnë shumë për atë që po ndodh me organizmin tënd.
Kolla e thatë apo me sekrecione?
Nëse ke një kollë që të gudulis fytin dhe nuk sjell asnjë sekrecion, ke të bësh me një kollë të thatë. Kjo lloj kolle mund të vijë si pasojë e një infeksioni viral (si COVID-i apo gripi), alergjive, astmës, irrituesve në ajër apo edhe refluksit gastrik (GERD).
Pulmologjia Jiyeon Seo shpjegon se edhe medikamentet e reja mund të shkaktojnë kollë të thatë. Disa ilaçe mund të shkaktojnë një kollë të përkohshme, ndërsa të tjera madje mund të ndikojnë në mushkëri në planin afatgjatë. Nëse vëren që kolla nisi pasi ke filluar një trajtim të ri, është mirë të flasësh me mjekun për të vlerësuar situatën.
Koha është çelësi për të kuptuar një kollë, sipas Dr. Galiatsatos. Kur viziton një mjek, një nga pyetjet e para që do të dëgjosh është: “Kur ka filluar kolla?”
Në varësi të kohëzgjatjes, kolla mund të jetë:
Akute – fillon papritur dhe zgjat më pak se tre javë. Shpesh shkaktohet nga infeksione të rrugëve të frymëmarrjes, alergjitë apo irritues në ajër.
Subakute – zgjat nga tre deri në tetë javë dhe mund të ndodhë pas një infeksioni të kaluar.
Kronike – vazhdon për më shumë se tetë javë dhe shpesh lidhet me sëmundje si COPD ose refluksi gastrik.
Çfarë simptomash të tjera ke?
Përveç kohëzgjatjes, simptomat shoqëruese mund të ndihmojnë për të kuptuar shkakun e kollës.
Kollë me hundë të zëna, dhimbje fyti dhe dhimbje trupi – Mund të jetë një virozë, grip apo COVID.
Kollë me ndjesi djegieje në kraharor dhe shije të thartë në gojë – Shpesh lidhet me refluksin gastrik (GERD).
Kollë e vazhdueshme që ke muaj që nuk e heq dot – Mund të jetë tregues i një problemi kronik si astma apo COPD.
Nëse kolla zgjat më shumë sesa duhet ose të pengon në përditshmëri, mos e lër pas dore dhe konsultohu me një mjek. Dallimi i vogël në llojin e kollës mund të të ndihmojë të kuptosh më shpejt çfarë po ndodh me trupin tënd!
