
Një trup qiellor i çuditshëm, i quajtur 3I/ATLAS, po kalon përmes sistemit tonë diellor dhe ka ndezur një debat që shkon nga laboratoret shkencore deri te forumet online të teorive kozmike.
Zbuluar më 1 korrik 2025 nga programi ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System), ky objekt nuk është i lindur “mes nesh”. Orbita e tij hiperbolike tregon se vjen nga jashtë sistemit diellor, një vizitor ndëryjor që do të kalojë e do të largohet përgjithmonë.
Shkenca: “Është një kometë, por e çuditshme”
Vëzhgimet e para treguan se 3I/ATLAS sillet si çdo kometë: lëshon gaz e pluhur, formon një bisht dhe një re të ndritshme (koma) që rrethon bërthamën. Por astronomët u habitën nga përbërja kimike e pazakontë: përqindje të larta të dioksidit të karbonit në krahasim me ujin: diçka e rrallë për kometat klasike. Teleskopi James Webb është vënë në punë për të kuptuar pse kjo kometë “fryn më shumë gaz” sesa shihet zakonisht në objektet e ngjashme.
Avi Loeb: “Mos e përjashtoni mundësinë e teknologjisë jashtëtokësore”
Astrofizikani Avi Loeb, profesor në Harvard dhe autor i librit "Extraterrestrial", është i njohur për idetë e tij jokonvencionale. Në disa artikuj të publikuar këtë vit, ai ka sugjeruar që 3I/ATLAS mund të mos jetë plotësisht natyror, por ndoshta një objekt i krijuar nga inteligjencë e huaj.
Sipas Loeb:
- Trajektorja e objektit është tepër e rregullt dhe e përafruar me planetët, sikur të ishte zgjedhur me kujdes.
- Nuk janë parë përshpejtime të tjera përveç atyre gravitacionale, që do të thotë se trupi është më i qëndrueshëm se një kometë e zakonshme.
- Raporti i pazakontë i dioksidit të karbonit dhe ujit mund të tregojë materiale jo natyrore.
Loeb thekson se nuk po shpall “ardhjen e alienëve”, por kërkon që shkenca të mos ketë frikë të testojë edhe hipotezat më të guximshme.
“Nëse diçka duket e pazakontë, detyra e shkencës është ta hetojë, jo ta injorojë,” shkruan ai.
NASA dhe komuniteti shkencor: “Deri tani, është kometë”
Jo të gjithë janë dakord me Loeb. Zyrtarë të NASA-s kanë thënë shkurt: “3I/ATLAS bën gjëra që bëjnë kometat.”
Shumë astronomë theksojnë se:
- Orientimi i orbitës nuk është aq unik sa të përjashtohet rastësia.
- Përshpejtimet “e mungura” mund të shpjegohen me faktin që objekti lëshon pluhur më të rëndë se zakonisht.
- Deri tani nuk janë parë struktura metalike apo sinjale artificiale që të justifikojnë teoritë teknologjike.
Në shkencë, hipoteza më e thjeshtë është zakonisht ajo që qëndron: një kometë natyrore me sjellje pak më ndryshe nga mesatarja.
Pse kjo histori magjeps publikun
Çdo objekt që vjen nga jashtë sistemit tonë është si një letër e mbyllur nga universi. Qoftë një gur akulli, qoftë diçka tjetër, 3I/ATLAS na detyron të pyesim: A jemi vetëm? A ka civilizime që udhëtojnë mes yjeve pa u vënë re? Dhe nëse po, a do të ishim në gjendje t’i dallonim?
Avi Loeb ndoshta nuk ka të drejtë, por ai ka meritën që na bën të mendojmë. Në fund të fundit, çdo zbulim i madh ka nisur me një pyetje që dukej “e çmendur” për kohën e vet.
3I/ATLAS nuk është provë që “alienët po vijnë”, por është një kujtesë se universi është më kompleks dhe më i gjallë se sa mendojmë. Dhe nëse një ditë ndonjë nga këto kometa rezulton të mos jetë thjesht një copë akulli që endet në hapësirë… ndoshta historia jonë me universin sapo ka filluar.