Le të eksplorojmë psikologjinë e asaj që një djalë ndjen kur sheh ish-in e tij që duket shumë mirë pa të, pasi... *spoiler alert* është një ndër kuriozitetet më të mëdha të një vajze pas ndarjes.

Duket e thjeshtë, apo jo? Të bësh një listë me ndjenjat që burrat përjetojnë kur të shohin duke ecur përreth dhe duke shkëlqyer. Por, pavarësisht se ku të kërkoni mbi këtë temë, do të hasni vetëm lista të mërzitshme nëpër faqet e internetit plot me informacion shumë të përgjithshëm.

Në këtë artikull, në vend që të rendisim arsye bazike si: ndihet xheloz ose ndjen keqardhje për ty, ne jemi interesuar për psikologjinë e thellë që vepron në këto raste në mendjet e meshkujve.

Kështu që lista do të bazohet te këta elementë psikologjikë:

- Kërcënimi i egocentrizmit
- Krahasimi social
- Mund të shkaktohet dissonanca kognitive
- Rikrijimi i lidhjes shmangëse
- Projektimet
- Frika nga humbja
- Harmonia me gjendjen emocionale
- Aktivizimi i mekanizmave mbrojtës
- Perspektiva evolucionare
- Kompleksi i inferioritetit

Le të thellohemi!

1. Kërcënimi i egocentrizmit 

Shpeshherë, kur një ish-i dashur të sheh duke rrezatuar dhe duke lulëzuar, kjo mund të lëkundë ndjenjën e tij të vlerësimit për veten, veçanërisht nëse po kalon një periudhë të vështirë në jetën e tij.

Kjo na sjell te koncepti i njohur si “fitimi i ndarjes.” Disa burra e thjeshtojnë pasojën e një ndarjeje në dy rezultate të qarta: ose je fituesi ose humbësi. Ai që "fiton" ndarjen duket se lulëzon pas saj, ndërsa "humbësi" duket se ngec.

Çfarë ndodh shpesh është kjo: nëse një ish e percepton veten si fitues pas ndarjes dhe më pas të sheh duke u dukur jashtëzakonisht mirë ose përditësohet me rrjetet e tua sociale, kjo lëkund pozicionin e tij të fitimtarit. Kjo ndryshesë e perceptuar ndihet si një goditje e drejtpërdrejtë ndaj egos së tij.

Në thelb, kjo përplasje psikologjike lidhet me nevojën për vlerësim.

Veçanërisht për ata që e kanë kryer ndarjen. Nëse po e lexon këtë, ka shumë gjasa që të jesh ti ajo që u la, pra “e lëna.” Por ja çfarë ndodh: shumica e atyre që marrin vendimin për ndarje duan të sigurojnë veten që bënë zgjedhjen e duhur duke përfunduar marrëdhënien.

Kur ish-i përballet me prova të mundshme që provojnë të kundërtën, kjo nuk është vetëm shqetësuese, është një goditje për egon e tij. Ai përballet me mendimin shqetësues: “Mos vallë bëra një gabim?”

Dhe pikërisht kjo është një dilemë e vështirë për të.

2. Krahasimi social

Ndonjëherë, kur dukesh jashtëzakonisht mirë dhe ish-i të sheh, ai përfshihet në krahasime sociale.

Ekzistojnë dy lloje të krahasimeve sociale:

- Krahasime lartësuese
- Krahasime ulëse

-Krahasimet lartësuese

Kjo ndodh kur individët krahasojnë veten me dikë që e perceptojnë si më superior ose në një pozitë më të mirë në një mënyrë të caktuar. Kur sheh një ish që duket mirë, një burrë mund të ndiejë se ajo duket më e lumtur, më e suksesshme, ose më tërheqëse pas ndarjes. Kjo mund të çojë në ndjenja të pamjaftueshmërisë ose zilisë. Vini re se sa shumë nga ajo që përshkruam këtu kërcënon egon, njësoj siç përmendëm me faktorin e parë.

-Krahasime ulëse

Kjo ndodh kur individët krahasojnë veten me ata që i shohin si më pak me fat ose në një situatë më të keqe.

Nëse një burrë ndjen se është në një pozitë më të mirë emocionalisht, fizikisht, ose edhe financiarisht pas ndarjes, ai mund të angazhohet në një krahasim ulës, që mund të rrisë vetëbesimin e tij.

Këtu kemi përmbledhur thelbin e krahasimeve sociale në dinamikën e fituesit dhe humbësit të një ndarjeje.

Do të vësh re se kjo mund të jetë një temë e përsëritur që e prek shpesh: shpeshherë, veçanërisht nëse ka qenë ai që e ka përfunduar marrëdhënien, njerëzit e kategorizojnë veten si fitues. Megjithatë, gjatë krahasimeve sociale, zbulimi se mund të mos jenë në kategorinë e “fituesve” mund të jetë jashtëzakonisht shqetësues.

3. Mund të shkaktohet dissonanca kognitive

Çfarë është dissonanca kognitive?

Dissonanca kognitive ndodh nëse një ish e bind veten se ndarja ishte zgjedhja e duhur dhe  më pas të sheh ty duke lulëzuar pa të, duke shkaktuar tek ai emocione konfliktuale, duke çuar në një ndjenjë shqetësimi.

Një shembull i dissonancës kognitive:

Supozojmë se një vajzë është mjaft e dhënë pas një djali. Ai është i vetëdijshëm për ndjenjat e saj, por nuk ndjen të njëjtën gjë për të. Ajo është e interesuar për një lidhje dhe vazhdimisht sugjeron që të dalin bashkë. Fatkeqësisht, shpesh djali i pranon ftesat e saj dhe më pas anulon në momentin e fundit. Me kalimin e kohës, vajza e kupton mesazhin.

Shumë nga sjelljet e djalit ishin të nxitura nga tendencat e tij shmangëse, që e bënin të largohej nga përballja. Por, pas rreth tetëmbëdhjetë muajsh, ai e takon vajzën papritur. Ajo kishte pësuar një transformim dhe dukej jashtëzakonisht tërheqëse. Ky takim sfidon perceptimet e mëparshme të djalit për vajzën, duke e bërë të pyesë veten nëse kishte bërë një gabim të madh.

Situata përmbyset kur më pas ai i kërkon një takim dhe ajo e lë në pritje. Meriton të njëjtin trajtim që i kishte bërë vetë vajzës më parë apo jo?

Kjo është esenca e dissonancës kognitive: të jesh i sigurt për një vendim, pastaj të përballesh me një rezultat që e trondit atë siguri, duke shkaktuar një ndjenjë shqetësimi të thellë.

4. Krijimi i lidhjes shmangëse

Ndonjëherë, kur një ish të sheh duke u dukur mahnitëse, ndjenjat e fjetura të afërsisë ose intimitetit mund të ringjallen.

Kjo është veçanërisht e vërtetë nëse ndarja ka qenë e kohëve të fundit ose nëse nuk ka pasur një mbyllje të plotë.

Një vëzhgim që bie në sy nga studimet e "Ex Boyfriend Recovery" është se shumë nga ish-at meshkuj shfaqin tendenca shmangëse.

Këta persona zakonisht shmangin konfliktet dhe e vlerësojnë shumë pavarësinë e tyre. Kur ndjejnë se pavarësia e tyre mund të vihet në rrezik gjatë një marrëdhënieje, prirjet e tyre shmangëse rriten, shpesh duke çuar në ndarje.

Megjithatë, me kalimin e kohës dhe hapësirës së mjaftueshme, 'shmangësit' mund të fillojnë të të vlerësojnë nga distanca.

Thelbi i çështjes është ky: mënyra më efektive për ta bërë një 'shmangës' të të dëshirojë sërish është të tregosh bindshëm se ke ecur përpara, duke u siguruar që ai ta shohë këtë nga distanca.

Qoftë nëse të sheh duke u dukur fantastike në rrugë, apo dëgjon për sukseset e tua, këto raste mund të ngjallin një ndjenjë nostalgjie, duke rritur ndjenjat e tyre të mallit.

Kur flite për rikrijimin e lidhjes shmangëse, theksohet në fakt se si kjo mund të ndezë nostalgjinë, duke i bërë ish-ët më të prirur të të ndiejnë mungesën.

5. Projektimet

Projektimet janë një mekanizëm mbrojtës psikologjik ku individët ia atribuojnë ndjenjat, mendimet ose motivet e tyre të padëshiruara dikujt tjetër.

Në thelb, është të shohësh te të tjerët atë që refuzon ose ke vështirësi të shohësh tek vetja.

Kur një burrë ndesh ish-partneren e tij duke u dukur veçanërisht mirë, ky mekanizëm mund të aktivizohet, veçanërisht nëse ai po lufton me ndjenja të pazgjidhura ose pasiguri personale.

Nëse ai po përballet me probleme të vetëvlerësimit ose ndjen keqardhje pas ndarjes, ai mund t’i projektojë këto ndjenja te veprimet e saj. Në vend që të pranojë shqetësimin ose xhelozinë e tij, ai mund të interpretojë paraqitjen ose sjelljen e saj si një përpjekje të qëllimshme për ta provokuar ose për t’u mburrur para tij.

Duke bërë kështu, ai shmang introspektimin dhe fajësimin e vetes, duke ia kaluar përgjegjësinë për ndjenjat e tij "qëllimeve të saj të supozuara". Ky mekanizëm mbrojtës, megjithëse ofron një lehtësim të përkohshëm, mund të pengojë përpunimin e sinqertë emocional dhe vetëkuptimin.

6. Humbja dhe frika ndaj saj

Nga pikëpamja psikologjike, njerëzit shpesh i japin më shumë peshë humbjeve sesa fitimeve të barasvlefshme.

Nëse një ish e sheh përmirësimin tënd si një humbje – diçka që nuk mund ta ketë më – kjo mund të shkaktojë një reagim të fuqishëm emocional.

Në terma më të thjeshtë, ky parim psikologjik sugjeron që burrat priren të dëshirojnë atë që besojnë se është e paarritshme. Nëse ata ndjejnë se kanë humbur diçka të vlefshme, instinkti i tyre shpesh është të përpiqen ta rikuperojnë atë.

Kjo është disi e ngjashme me teorinë që qëndron pas rregullit të "asnjë kontakti" pas ndarjes.

Nëse je e njohur me pikëpamjet e rregullit të"asnjë kontakti", duhet të dish që theksohet rëndësia për rritjen personale, jo thjesht si një taktikë për të rifituar një ish.

Megjithatë, një aspekt i padiskutueshëm i këtij rregulli është përputhja e tij me teorinë e reagimit.

Teoria e reagimit thotë se kur liria e sjelljes së dikujt kufizohet, ata do të përpiqen ta rikuperojnë atë sjellje të shtypur. Me fjalë të thjeshta, ne e urrejmë ndjesinë e humbjes.

Kjo lidhet me temën e "fitimit" ose "humbjes" pas ndarjes. Nëse një ish e percepton se ti je “fituesja” e ndarjes, kjo mund të shkaktojë një reagim emocional të fuqishëm, duke e nxitur atë ndoshta të rilidhet.

7. Përputhja e gjendjes emocionale

Përputhja e gjendjes emocionale është një fenomen psikologjik ku gjendja emocionale aktuale e një individi ndikon në mënyrën si i interpreton ngjarjet e jashtme.

Nëse ai po kalon një periudhë melankolie ose pasigurie, mund të jetë i prirur ta shohë paraqitjen tënde të shkëlqyer si një reflektim të mungesave të tij ose si një mundësi të humbur, duke shtuar emocionet e tij negative.

Nga ana tjetër, nëse ai është në një valë pozitiviteti dhe vetëbesimi, ka më shumë gjasa të interpretojë të njëjtën situatë në një dritë më pozitive. Ai mund të admirojë përparimin tënd pa u ndjerë i kërcënuar, madje të jetë sinqerisht i lumtur për mirëqenien tënde.

Në këto raste, *përputhja e gjendjes emocionale* nënvizon ndikimin e thellë të gjendjes sonë të brendshme emocionale në mënyrën se si e perceptojmë botën përreth nesh.

8. Aktivizimi i mekanizmave të mbrojtjes

Mekanizmat e mbrojtjes janë strategji nënndërgjegjesore që përdor mendja për të mbrojtur egon nga dëmtimet psikologjike.

Ato shërbejnë si mburoja mbrojtëse, duke ndihmuar në përballimin e ndjenjave të pakëndshme, veçanërisht atyre që lidhen me ankthin, turpin ose disonancën njohëse.

Kur një burrë përballet me imazhin e një ish-partnereje që duket e rrezatuar, disa mekanizma mbrojtës mund të aktivizohen për të zbutur kërcënimet e mundshme ndaj egos:

- Racionalizimi: Krijimi i një arsyeje ose justifikimi për të shpjeguar situata që përndryshe mund të shkaktojnë disonancë njohëse. Për shembull, nëse paraqitja e saj e mirë e bën të ndihet në siklet, ai mund të thotë: “Ajo thjesht po përpiqet të duket e rëndësishme,” ose “Me siguri po fsheh diçka.” Kështu, ai ruan ndjenjën e tij të vetëvlerësimit.

- Shtypja: Ky është mekanizmi parësor i mbrojtjes që përfshin shtypjen e mendimeve, ndjenjave ose kujtimeve shqetësuese në mendjen e pavetëdijshme. Nëse shfaqen ndjenja xhelozie, pendese ose malli, ai mund t’i shtypë ato për të shmangur dhimbjen ose shqetësimin që ato sjellin.

- Projektimet: Siç u diskutua më parë, kjo përfshin projektimin e ndjenjave ose mendimeve të tij te dikush tjetër. Ai mund të besojë se qëllimi i saj është ta bëjë xheloz ose të ndjejë keqardhje, edhe nëse ajo thjesht po jeton jetën e saj pa qëllime të fshehta.

- Mohimi: Mohimi përfshin refuzimin për të pranuar realitetin ose të vërtetën e një situate. Ai mund t’i injorojë plotësisht ose t’i minimizojë ndjenjat e xhelozisë, trishtimit ose pasigurisë, duke pretenduar se paraqitja jote nuk e prek aspak.

- Regresioni: Nën stres ose shqetësim emocional, individët mund të kthehen në një fazë më të hershme të zhvillimit. Përballë një ish-partnere që duket mirë, mund të shfaqë tek ai sjellje më fëmijërore, si komente të vogla ose kërkime për ngushëllim të menjëhershëm nga miqtë ose shpërqendrimet.

- Sublimimi: Ky mekanizëm përfshin ridrejtimin e ndjenjave ose impulseve negative në një aktivitet më pozitiv ose shoqërisht të pranueshëm. Nëse ai ndikohet nga të shikuarit e ish-it të tij që lulëzon, ai mund ta kanalizojë atë energji në punë, stërvitje ose projekte artistike.

Megjithëse këta mekanizma mbrojtës ofrojnë një lehtësim të përkohshëm, ndonjëherë mund të pengojnë përpunimin e vërtetë emocional. Pranimi dhe kuptimi i tyre mund të hapin rrugën për strategji më të pjekura përballuese dhe rritje personale.

9. Perspektiva evolutive

Nga një këndvështrim evolucionar, një burrë mund ta shohë paraqitjen e përmirësuar të ish-it të tij si një shenjë që ajo është më tërheqëse për partnerë të mundshëm, duke shkaktuar ndjenja rivaliteti ose zili.

Ky është ndër reagimet më intriguese. Gjatë kërkimeve për këtë temë, hasen shumë lista gjenerike që përmendnin vetëm xhelozinë si një reagim ndaj një ish-partnereje që duket më mirë, por nuk shpjegonin arsyet e fshehura pas saj.

Thelbi i këtij reagimi qëndron në kornizën evolucionare.

Sa më tërheqëse dhe në formë të dukesh, aq më shumë vëmendje mund të tërheqësh nga partnerë të mundshëm, duke rritur konkurrencën. Nga këndvështrimi i angazhimit, kjo vëmendje e re mund të rrisë vlerën tënde të perceptuar, duke të bërë të dukesh si një "mall i rrallë" dhe i dëshiruar.

Edhe nëse ish-i të ka “humbur” teknikisht, kjo konkurrencë e shtuar thekson vlerën tënde unike si individ, duke sjellë një dinamikë konkurruese nga një këndvështrim evolucionar.

10. Aktivizimi i kompleksit të inferioritetit

Një kompleks inferioriteti buron nga ndjenja të vazhdueshme të pamjaftueshmërisë dhe krahasimeve të vazhdueshme negative të vetvetes me të tjerët.

I origjinuar nga teoritë e psikologut Alfred Adler, ai sugjeron se individët ndonjëherë e kompensojnë tepër këtë ndjenjë përmes sjelljeve të ndryshme, shpesh për të arritur miratim ose superioritet në fusha të tjera të jetës.

Kur një burrë përballet me pamjen e ish-partneres së tij që duket jashtëzakonisht mirë ose e suksesshme, këto ndjenja të fshehura inferioriteti mund të aktivizohen ose rriten. Narrativa e tij e brendshme mund të dominohet nga mendimet se ajo ka kaluar në një fazë më të mirë të jetës së saj, ndërsa ai mbetet në vendnumëro ose regres.

Disa shfaqje të këtij kompleksi në këtë kontekst mund të përfshijnë:

- Kompensim i tepërt: Në përgjigje të ndjenjës së inferioritetit, ai mund të përpiqet të provojë vlerën e tij në fusha të tjera, si përfshirja intensive në punë, shfaqja e sukseseve të tij në rrjete sociale ose ndërmarrja e aktiviteteve ku ndjehet i vlerësuar.

- Tërheqje: I mbingarkuar nga ndjenjat e pamjaftueshmërisë, ai mund të shmangë situatat shoqërore, miqtë e përbashkët ose çdo ngjarje ku mund ta takojë atë përsëri, duke pasur frikë dëmtimin e mëtejshëm të vetëvlerësimit të tij tashmë të brishtë.

- Vetëdije e lartë: Ai bëhet tepër i ndërgjegjshëm për çdo lavdërim ose vëmendje që ajo merr nga të njohurit e përbashkët, duke zmadhuar çdo krahasim të bërë mes tyre.

- Fiksim: Mund të fokusohet obsesivisht te mangësitë e tij, duke krahasuar gjendjen e tij aktuale me atë që ishte gjatë marrëdhënies së tyre ose duke vlerësuar fushat ku ndjen se nuk i afrohet situatës aktuale të saj.

- Mbrojtje: Nga nevoja për të mbrojtur egon e tij të brishtë, ai mund të bëhet tepër mbrojtës ose kritik, duke theksuar të metat e saj ose duke minimizuar arritjet e saj.

Ndërsa kompleksi i inferioritetit mund të deformojë perceptimin e një individi, duke çuar në ndjenja të pamjaftueshmërisë së përhershme, ai gjithashtu mund të shërbejë si një nxitje për rritje personale dhe ambicie. Nëse njihet dhe kanalizohet siç duhet, kjo nevojë për të provuar veten mund të bëhet një katalizator për përmirësim dhe vetëzbulim të vërtetë.

Burimi: Ex Boyfriend Recovery

Artikuj të sugjeruar: