Të thënurit “po” kur në të vërtetë duam të themi “jo” është një sjellje e zakonshme që duket se shoqëron shumë njerëz. Pavarësisht nëse shefi ynë na propozon një punë shtesë, ndërkohë që nuk mund të përballojmë dot më shumë, nëse na kërkojnë të dalim për një pije miqtë, por ne jemi kaq të lodhur sa nuk do donim, ose nëse na “mbingarkojnë” me përgjegjësi, që në të vërtetë ne nuk mund t’i mbajmë, detyrimi për të rënë dakord shpesh duket automatik. Por pse e bëjmë këtë dhe cilat janë pasojat për shëndetin tonë mendor dhe fizik? Kërkimet hedhin dritë mbi këtë sjellje, duke zbuluar arsye psikologjike dhe shoqërore pas tendencës sonë për t’u përputhur, edhe kur kjo është kundër interesit tonë.

Psikologjia pas “po”-së

Një nga arsyet kryesore për të thënë “po” kur nuk duam është përshtatja shoqërore. Që në moshë të re, mësohemi të jemi të sjellshëm dhe të jemi fleksibël. Kjo forcohet nga pritshmëritë shoqërore që e barazojnë “jo”-në me egoizmin ose fyerjen. Psikologët theksojnë nevojën për t’u përfshirë si një faktor themelor të sjelljes njerëzore. Sipas një studimi të Baumeister dhe Leary të vitit 1995, dëshira për pranimin shoqëror është e thellë brenda nesh, duke e bërë të vështirë të themi “jo”.

Për më tepër, thënia “po” mund të lidhet me tendenca për t’u pëlqyer nga të tjerët, që shpesh kanë rrënjët e tyre në eksperiencat e fëmijërisë. Njerëzit janë veçanërisht të prirur të thonë “po” për të shmangur debatet dhe për të ruajtur harmoninë në marrëdhënie. Psikologët gjithashtu theksojnë frikën e zhgënjimit të të tjerëve dhe shmangien e përballjeve si motive të zakonshme për këtë sjellje.

Ngarkesa për shëndetin mendor dhe fizik

Ndërsa thënia “po” mund të na bëjë të ndjehemi momentalisht të qetësuar ose të pranuar, pasojat afatgjata mund të jenë dëmtuese. Duke rënë gjithmonë dakord për gjëra që nuk duam të bëjmë, kalojmë në stres kronik dhe lodhje të vazhdueshme.

Ekspertët e shëndetit mendor paralajmërojnë se dëshira për të kënaqur të tjerët mund të na sjellë ankth dhe depresion. Kur i japim prioritet nevojave të të tjerëve para atyre tona, shtypim ndjenjat tona, duke çuar në pakënaqësi, zhgënjim dhe shterim emocional. Me kalimin e kohës, kjo mund të dëmtojë vetëvlerësimin dhe të krijojë një cikël ku ndjehemi të bllokuar në angazhime që asnjëherë nuk do të kishim dashur.

Fizikisht, stresi nga angazhimi i tepërt mund të shfaqet me çrregullime të gjumit, dhimbje koke, tension muskulor, madje edhe me dobësimin e funksionit të sistemit imunitar. Stresi kronik është lidhur me rritjen e rrezikut të sëmundjeve të zemrës dhe sëmundjeve të tjera të rënda shëndetësore.

Mësimi për të thënë jo

Hapi i parë për t’u çliruar nga ky model është të njohim arsyet që fshihen pas “po”-së sonë të detyruar. Zhvillimi i vetëvlerësimit dhe vendosja e kufijve të shëndetshëm është jetësore në këtë proces. Studimet madje tregojnë se njerëzit që praktikojnë të thënurit “jo” me vendosmëri, por edhe me respekt, përjetojnë nivele më të ulëta stresi dhe mirëqenie më të lartë.

Është gjithashtu e rëndësishme të ribëjmë një përkufizim të aktit të thënies “jo”, duke e konsideruar si një akt kujdesi për veten dhe jo egoizmi.

Kostoja afatgjatë për mirëqenien tonë mendore dhe fizike e bën të domosdoshme mësimin se si të themi “jo”. Të thënurit “jo” nuk do të thotë të refuzojmë të tjerët – do të thotë të respektojmë veten.

Artikuj të sugjeruar: