Në mbrëmjen e 12 qershorit, Izraeli ndërmori një sulm të gjerë ndaj Iranit, duke shënjestruar ndër të tjera, objektet bërthamore, komandantët ushtarakë dhe shkencëtarët në Teheran. Pretendimi ishte se Teherani kishte nisur nga ndërtimi armë bërthamore. Forcat mbrojtëse izraelite konfirmuan se 200 avionë luftarakë morën pjesë në këtë operacion, duke sulmuar 100 shënjestra.

Sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), objekti kryesor i pasurimit bërthamor të Iranit, Natanz, u godit nga këto sulme. Ende nuk është konfirmuar se sa i madh është dëmi apo se cilat zona janë cekur. Natanz-i qëndron pjesërisht nën tokë, me salla centrifugash që pasurojnë uraniumin për programin bërthamor.

Duke cituar autoritetet iraniane, IAEA tha se disa vende të tjera të rëndësishme, përfshirë Fordo-n, Isfahan-in dhe centralin bërthamor të Bushehr-it nuk ishin sulmuar.

Izraeli, nga ana tjetër, tha se shkatërroi dhjetëra instalime radarësh dhe lëshues raketash. Ata gjithashtu goditën edhe selinë e Gardës Revolucionare Iraniane, e cila përbën një nga qendrat kryesore të pushtetit në Iran. Pamjet nga kamerat e sigurisë nëpër qytet treguan 2 nga shpërthimet, me njerëz që ulërisnin nëpër rrugë dhe godina në flakë.

Mediat shtetërore iraniane njoftuan se kreu i Gardës Revolucionare, gjenerali Hossein Salami, shefi i shtabit të ushtrisë, gjeneral-major Mohammad Bagheri, komandanti i shtabit të përbashkët Khatam al-Anbiya dhe gjeneral-major Gholamali Rashid, u vranë nga sulmet. Në mes të viktimave ishin edhe gjashtë shkencëtarë bërthamorë, përfshirë Fereydoun Abbasi, kreun e Organizatës Iraniane të Energjisë Atomike nga viti 2011 deri në 2013-ën.

Reagimi i Iranit

Irani lëshoi rreth 100 dronë drejt Izraelit, ndërsa lideri suprem, Ali Khamenei, kërcënoi me “ndëshkim të ashpër”. Zëdhënës nga Iraku thanë se më shumë se 100 dronë iranianë kishin kaluar nga hapësira ajrore e shtetit dhe pak më vonë, Jordania njoftoi se forcat ajrore dhe mbrojtja e saj kishin shpërbërë disa raketa dhe dronë që kishin hyrë në hapësirën e saj, nga frika se mund të binin brenda vendit.

Në një deklaratë të ashpër, qeveria iraniane e akuzoi Izraelin për terrorizëm dhe deklaroi se sulmet tregojnë se Izraeli “nuk respekton asnjë rregull ndërkombëtar dhe si i dehur vepron hapur dhe paturpësisht, duke përdorur terror dhe duke i vënë flakën paqes para syve të botës”.

“Të fillosh një luftë me Iranin do të thotë të luash me bishtin e luanit”, thuhej në deklaratë.

Në deklaratë u shtua edhe një paralajmërim domethënës që tregon se regjimi iranian, nëse i mbijeton sulmeve, tani mund të ndiejë nevojën të ndërtojë armë bërthamore përballë sulmeve të Izraelit:

“Bota tani e kupton më mirë vendosmërinë e Iranit për të pasur të drejtën e pasurimit të energjisë bërthamore dhe të raketave. Armiku na ka dhënë mundësinë të vërtetojmë padrejtësinë dhe të drejtën tonë, se kush është agresori dhe cili regjim po kërcënon sigurinë e rajonit”.

Reagimi i Benjamin Netanyahu

Duke justifikuar sulmin, kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se Irani jo vetëm që po grumbullonte uranium të pasuruar, mjaftueshëm për të prodhuar nëntë koka bërthamore, por edhe se kishte ndërmarrë hapa të paprecedentë drejt ndërtimit të bombës.

Bordi i IAEA vendosi të enjten se Irani kishte shkelur detyrimet që ka sipas Traktatit të Mospërhapjes Bërthamore, pasi nuk bashkëpunoi plotësisht me inspektorët e IAEA-s dhe ka mbledhur rreth 400 kilogramë uranium. Vlerësimet e inteligjencës perëndimore, deri tani, përgjithësisht thoshin që, edhe pse Irani po grumbullonte komponentët e një bombe, ende nuk e kishte marrë vendimin për ta ndërtuar.

Një historik i konfliktit

Konflikti Iran-Izrael nuk lindi për çështje kufiri, si shumë nga konfliktet e tjera të Lindjes së Mesme, por nga ideologjia, gjeopolitika dhe frika për sigurinë. Me kalimin e viteve, ai u thellua nga veprimet e të dy shteteve.

1979 – Revolucioni Islamik i Iranit

Irani ndërpret marrëdhëniet me Izraelin dhe mbyll ambasadën në Tel Aviv. Më tej, e deklaron Izraelin si një “armik të islamit”, pasi Ruhollah Khomeini përmbysi monarkinë.

Vitet 1980 – Mbështetja për grupet anti-izraelite

Irani ishte një ndër mbështetësit kryesor të Hezbollahut në Liban dhe organizata të ndryshme palestineze, me qëllim që të përdorte rezistencën e tyre për t’i bërë presion Izraelit.

1990-2000 – Zgjerimi i ndikimit të Iranit

Falë mbështetjes së Iranit, Hezbollahu fuqizohet dhe lufton Izraelin nga zona të ndryshme të Libanit jugor. Më tej, Irani thellon lidhjet dhe vijon të mbështesë edhe Hamasin dhe Jihadin Islamik në Palestinë.

2006 – Lufta e dytë e Libanit

Hezbollahu, me mbështetje të Iranit, sulmon Izraelin në një luftë 34-ditore, e cila solli dëme për të dyja palët, megjithëse më shumë për Hezbollahun.

2010-2020 – Tensionet rriten

Irani zgjeron ndikimin në trerritore të tjera të Lindjes së Mesme, duke u shtrirë në Siri, Irak, Jemen, si dhe Gaza. Më vonë, Izraeli kundërpërgjigjet duke kryer qindra sulme ajrore në Siri, për eliminuar forcat iraniane, armët dhe depot e tyre.

2015 – Marrëveshja bërthamore (JCPOA)

Irani arrin të bëjë një pakt me 6 fuqitë botëore (SHBA, Rusi, Kinë, Francë, Britani, Gjermani) për të kufizuar programin e tij bërthamor. Izraeli e kundërshton ashpër këtë bashkëpunim, duke e cilësuar si “kërcënim ekzistencial”.

2018 – SHBA tërhiqet nga marrëveshja

Presidenti Donald Trump vendos që të heqë dorë nga marrëveshja dhe madje, vendos edhe sanksione kundër Iranit. Kjo sjell rritjen e tensioneve dhe Irani nis të pasurojë sërish uraniumin.

2020- Konflikti

SHBA, në janar të vitit 2020, eliminon Qassem Soleimani-n, gjeneralin e lartë të Iranit. Ngjarja sjell kulmin e konflikteve. Irani dhe grupimet e tjera të cilësuara si terroriste shtojnë sulmet ndaj Izraelit, ndërsa ky i fundit përgjigjet me sulme ajrore, sulme kibernetike dhe eliminim të figurave të rëndësishme në Iran.

Qershor 2025 – Kulmi i përplasjes

Izraeli sulmon Iranin, duke shënjestruar instalime bërthamore, ushtarake dhe duke vrarë gjeneralë të lartë e shkencëtarë, si përgjigje ndaj programit bërthamor që Irani e ka rinisur. Irani përgjigjet me sulme me dronë dhe raketa, duke përshkallëzuar edhe më tej situatën.

On the evening of June 12, Israel launched a large-scale attack on Iran, targeting, among other things, nuclear facilities, military commanders and scientists in Tehran. The allegation was that Tehran had begun building nuclear weapons. The Israeli Defense Forces confirmed that 200 fighter jets took part in the operation, attacking 100 targets.

According to the International Atomic Energy Agency (IAEA), Iran's main nuclear enrichment facility, Natanz, was hit in the attacks. It is not yet confirmed how much damage was caused or which areas were hit. Natanz is located partly underground, with centrifuge halls that enrich uranium for the nuclear program.

Citing Iranian authorities, the IAEA said several other important sites, including Fordow, Isfahan and the Bushehr nuclear power plant, had not been attacked.

Israel, on the other hand, said it destroyed dozens of radar installations and missile launchers. They also hit the headquarters of the Iranian Revolutionary Guard Corps, which is one of the main centers of power in Iran. Security camera footage from around the city showed two explosions, with people screaming in the streets and buildings on fire.

Iranian state media reported that the head of the Revolutionary Guards, General Hossein Salami, the army chief of staff, Major General Mohammad Bagheri, the commander of the Khatam al-Anbiya Joint Staff, and Major General Gholamali Rashid, were killed in the attacks. Among the victims were six nuclear scientists, including Fereydoun Abbasi, the head of the Atomic Energy Organization of Iran from 2011 to 2013.

Iran's reaction

Iran launched about 100 drones toward Israel, with Supreme Leader Ali Khamenei threatening “severe punishment.” Iraqi officials said more than 100 Iranian drones had passed through the country’s airspace, and a little later, Jordan announced that its air force and defenses had shot down several missiles and drones that had entered its airspace, fearing they might fall inside the country.

In a harsh statement, the Iranian government accused Israel of terrorism and said the attacks show that Israel "does not respect any international rules and acts like a drunkard openly and shamelessly, using terror and setting fire to peace before the eyes of the world."

"Starting a war with Iran means playing with the lion's tail," the statement said.

The statement also added a significant warning indicating that the Iranian regime, if it survives the attacks, may now feel the need to build nuclear weapons in the face of Israeli attacks:

"The world now better understands Iran's determination to have the right to enrich nuclear energy and missiles. The enemy has given us the opportunity to prove our injustice and our right, who is the aggressor and which regime is threatening the security of the region."

Benjamin Netanyahu's reaction

Justifying the attack, Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu said that Iran was not only accumulating enriched uranium, enough to produce nine nuclear warheads, but also that it had taken unprecedented steps towards building a bomb.

The IAEA board ruled on Thursday that Iran had violated its obligations under the Nuclear Non-Proliferation Treaty by failing to fully cooperate with IAEA inspectors and by accumulating about 400 kilograms of uranium. Western intelligence assessments until now had generally suggested that, although Iran was amassing the components of a bomb, it had not yet made the decision to build one.

A history of the conflict

The Iran-Israel conflict was not born out of border issues, like many other Middle Eastern conflicts, but out of ideology, geopolitics, and security fears. Over the years, it has been deepened by the actions of both states.

1979 – Islamic Revolution of Iran

Iran breaks off relations with Israel and closes its embassy in Tel Aviv. It further declares Israel an "enemy of Islam" after Ruhollah Khomeini overthrows the monarchy.

1980s – Support for anti-Israel groups

Iran was one of the main supporters of Hezbollah in Lebanon and various Palestinian organizations, with the aim of using their resistance to pressure Israel.

1990-2000 – Expansion of Iran's influence

Thanks to Iran's support, Hezbollah grows stronger and fights Israel from various areas of southern Lebanon. Iran further deepens its ties and continues to support Hamas and Islamic Jihad in Palestine.

2006 – Second Lebanon War

Hezbollah, with Iranian support, attacks Israel in a 34-day war, which brought damage to both sides, although more to Hezbollah.

2010-2020 – Tensions rise

Iran expands its influence into other parts of the Middle East, extending into Syria, Iraq, Yemen, and Gaza. Later, Israel responds by carrying out hundreds of airstrikes in Syria to eliminate Iranian forces, their weapons, and their depots.

2015 – Nuclear Agreement (JCPOA)

Iran manages to make a pact with 6 world powers (USA, Russia, China, France, Britain, Germany) to limit its nuclear program. Israel strongly opposes this cooperation, describing it as an "existential threat".

2018 – US withdraws from the agreement

President Donald Trump decides to abandon the deal and even imposes sanctions on Iran. This leads to increased tensions and Iran begins enriching uranium again.

2020- Conflict

The US, in January 2020, eliminates Qassem Soleimani, a top Iranian general. The event brings the conflict to a head. Iran and other groups designated as terrorists increase attacks on Israel, while the latter responds with airstrikes, cyberattacks and the elimination of important figures in Iran.

June 2025 – Climax of the collision

Israel attacks Iran, targeting nuclear and military installations and killing top generals and scientists, in response to Iran's restarted nuclear program. Iran responds with drone and missile attacks, further escalating the situation.