Sëmundja e Alzheimer-it është një prej sëmundjeve që prek miliona familje në mbarë botën. Shkencëtarët ende po përpiqen të kuptojnë pse disa njerëz zhvillojnë këtë sëmundje dhe të tjerë jo, ndërsa kërkimet janë duke zbuluar se modelet e gjumit mund të luajnë një rol të caktuar në prekjen nga kjo sëmundje.
Studimi, i publikuar në “Alzheimer’s & Dementia”, ka shqyrtuar veçanërisht marrëdhënien mes fazës REM të gjumit dhe sëmundjes së Alzheimer-it. Por cili është lidhja mes tyre dhe më e rëndësishmja, si mund ta përdorësh këtë informacion për të ulur rrezikun për t’u prekur Alzheimer?
Për këtë studim, studiuesit shqyrtuan se sa kohë duhej që 123 persona të arrinin fazën REM të gjumit për herë të parë pas fjetjes, si edhe disa faktorë të lidhur me sëmundjen e Alzheimer-it. (Faza REM është periudha kur sytë lëvizin shpejt dhe personi ëndërron, sipas klinikës "Cleveland". Është gjithashtu e rëndësishme për të mësuar dhe mbajtur mend.)
Nga pjesëmarrësit, 64 kishin sëmundjen e Alzheimer-it dhe 41 kishin dëmtim të lehtë aspektit konjetiv, ndërsa të tjerët kishin funksionim të rregullt. Të gjithë pjesëmarrësit iu nënshtruan një studimi të gjumit dhe skanimeve që tregonin për Alzheimer.
Studiuesit zbuluan se njerëzit të cilëve u duhej më shumë kohë për të hyrë në fazën REM të gjumit kishin më shumë gjasa të kishin shenja të sëmundjes së Alzheimer-it.
A ka lidhje midis gjumit dhe Alzheimer-it?
Lidhja mes gjumit dhe sëmundjes së Alzheimer-it është ende në studim. Shoqata e Alzheimer-it thekson se njerëzit që jetojnë me demencë kanë shpesh probleme me gjumin, por aktualisht nuk ka prova të qarta nëse gjumi i keq është faktor rreziku për këtë sëmundje.
Megjithatë, disa kërkime sugjerojnë se mungesa e gjumit (ose gjumi i keq) mund ta rrisë rrezikun për Alzheimer. Një studim i publikuar në nëntor 2024 tregoi se 35% e njerëzve që konsideroheshin si persona që nuk bëjnë gjumë të mirë (dhe ndiheshin tepër të lodhur gjatë ditës) më vonë zhvilluan sindromën e “Rrezikut njohës motorik” (MCR), e cila konsiderohet pararendëse e demencës.
“Cilësia e dobët e gjumit është lidhur me sëmundjen e Alzheimer-it,” thotë Dr. W. Christopher Winter, neurolog dhe specialist i mjekësisë së gjumit në “Charlottesville Neurology and Sleep Medicine” dhe drejtues i podcast-it “Sleep Unplugged”.
“Në të kundërt, individët që flenë mirë dhe në mënyrë të qëndrueshme duket se ulin rrezikun e dëmtimit të funksioneve njohëse", shtoi ai.
A mund ta rrisë mungesa e fazës REM rrezikun për Alzheimer?
Është ende e vështirë të thuhet me siguri. Ndërsa studiuesit përfunduan se duhen më shumë hulumtime, ata gjithashtu sugjeruan se kalimi më i ngadaltë në fazën REM mund të jetë një “shenjë e mundshme” për sëmundjen e Alzheimer-it.
Si mund të kaloj në fazën REM?
Shumica e njerëzve kalojnë 4-6 cikle gjumi gjatë natës dhe faza REM është pjesë e tyre. Fatkeqësisht, nuk mund të kontrollosh vetë se në cilat faza të gjumit hyn dhe momentin se kur. Ajo që mund të bësh është të fokusohesh në një gjumë cilësor në përgjithësi.
Winter jep këto këshilla për të përmirësuar gjumin:
- Përcakto një orar të rregullt për gjumin dhe zgjimin. Përpiqu t’i përmbahesh atij
- Kufizo alkoolin dhe kafeinën, veçanërisht shmang kafeinën pasditeve
- Bëhu aktiv fizikisht dhe syno të ushtrohesh në mëngjes për të përkrahur ritmin natyral të gjumit/zgjimit të trupit
- Krijo një rutinë të qetë dhe të qëndrueshme përpara gjumit që të ndihmon të çlodhesh
- Ki kujdes me medikamentet për gjumë.
“Ironikisht, disa prej tyre ndikojnë në fazën REM,” thotë Winter.
Si mund ta ulim rrezikun për Alzheimer?
Studiuesit ende nuk e dinë saktësisht çfarë e shkakton sëmundjen e Alzheimer-it dhe demencën, çka e bën të vështirë parandalimin. Por Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) rekomandojnë këto veprime për të ndihmuar në uljen e rrezikut:
- Më shumë aktivitet
- Përpiqu të parandalosh ose menaxhosh diabetin
- Menaxho presionin e gjakut
- Përpiqu të parandalosh ose korrigjosh humbjen e dëgjimit
- Kufizo ose shmang konsumimin e alkoolit
- Kufizo ose shmang duhanin
Nëse ke vështirësi me gjumin, Winter thotë se është e rëndësishme të konsultohesh me një profesionist të kujdesit shëndetësor sa më shpejt që të jetë e mundur.
-
Pse kujtimet muzikore kanë "imunitet" nga Alzheimer?
29 Nëntor, 12:54 -
